Filomela – słowik. Odwołanie do mitu o Tereusie, Prokne, Filomeli i Itysie (opowiada o tym m.in Sofokles w niezachowanej tragedii Tereus,Owidiusz w Metamorfozach ks. VI). Okrutna historia zdrady małżeńskiej i straszliwej pomsty. Prokne urodziła Tereusowi syna Itysa. Tereus zakochał się jednak w Filomeli, siostrze Prokne, i wziął ją gwałtem. Aby nie mogła opowiedzieć o tym siostrze, pozbawił ją języka. Filomela opowiedziała jednak całą historię na tkaninie artystycznej, którą utkała. Wstrząśnięta Prokne zabiła swego syna i podała mężowi jako pożywienie. Aby ukarać te zbrodnie, bogowie zamienili Tereusa w dudka, Filomelę w słowika, a Prokne w jaskółkę (istnieje też wersja, według której Filomela stała się jaskółką, a Prokne słowikiem). Poeci rzymscy często uznawali Filomelę za żonę Tereusa. Wówczas Filomela-słowik płacze po stracie swych dzieci. U Owidiusza (Met VI, 412-574) Prokne jest żoną Tereusa. Filomela wówczas opłakuje swe cierpienia (tak u Petrarki, Epistolae metricae I 4: Aut fatum Philomena ferum linguamque revulsam/ Ereptamque pudicitiam, Thereumque superbum/ Dum canit, atque alte frondosa pendet ab ulmo). Kochanowski opowie tę wersję polskim wierszem w Sobótce (Panna dziewiąta). Tu jednak idzie być może za Georgikami Wergiliusza (ks. IV) – słowik śpiewa żałośnie opłakując swe pisklęta. [EB]
Przypis: 8
Filomela – słowik. Odwołanie do mitu o Tereusie, Prokne, Filomeli i Itysie (opowiada o tym m.in Sofokles w niezachowanej tragedii Tereus, Owidiusz w Metamorfozach ks. VI). Okrutna historia zdrady małżeńskiej i straszliwej pomsty. Prokne urodziła Tereusowi syna Itysa. Tereus zakochał się jednak w Filomeli, siostrze Prokne, i wziął ją gwałtem. Aby nie mogła opowiedzieć o tym siostrze, pozbawił ją języka. Filomela opowiedziała jednak całą historię na tkaninie artystycznej, którą utkała. Wstrząśnięta Prokne zabiła swego syna i podała mężowi jako pożywienie. Aby ukarać te zbrodnie, bogowie zamienili Tereusa w dudka, Filomelę w słowika, a Prokne w jaskółkę (istnieje też wersja, według której Filomela stała się jaskółką, a Prokne słowikiem). Poeci rzymscy często uznawali Filomelę za żonę Tereusa. Wówczas Filomela-słowik płacze po stracie swych dzieci. U Owidiusza (Met VI, 412-574) Prokne jest żoną Tereusa. Filomela wówczas opłakuje swe cierpienia (tak u Petrarki, Epistolae metricae I 4: Aut fatum Philomena ferum linguamque revulsam/ Ereptamque pudicitiam, Thereumque superbum/ Dum canit, atque alte frondosa pendet ab ulmo). Kochanowski opowie tę wersję polskim wierszem w Sobótce (Panna dziewiąta). Tu jednak idzie być może za Georgikami Wergiliusza (ks. IV) – słowik śpiewa żałośnie opłakując swe pisklęta. [EB]