Elegia IV.

 

Quartus, ni fallor, Tecini1, hic vertitur annus,

            Externo ut longas ducis in orbe moras

Ne tamen ad patrios remeaveris ante penates,

            Quam fines magnae videris Hesperiae2.

Tu licet omne obeas iter experientis Ulyssei3,

            Erravit vasto qui duo lustra mari4,

Et qua Peliaca primus trabe navit Iason5,

            Dum petit auratae nobile vellus ovis;

Cultius Ausonio6 nil Sol vagus aspicit orbe,

            Oceano surgens Oceanumque petens.

Haec neque frigoribus loca, nec laeduntur ab aestu,

            Flamma gelu, flammas mista retundit hyems7.

Respondent foecunda astris clementibus arva

            Plurimaque agricolis munera sponte ferunt.

Haec est pampineo tellus aptissima Baccho,

            Hic venit exiguo culta labore Ceres8.

Pomiferae surgunt sylvae passimque per agros,

            Ostentat densas Pallados arbor9 opes.

At cum Gorgoneum ferret caput aethere Perseus10,

            Dirus in Ausoniam non pluit hymber humum.

Quare hic nec longam tractu draco signat arenam,

            Nec sitit undantem torrida Dipsas aquam.

Pinguia non metuunt ullos armenta leones,

            Carpunt securi pascua laeta greges.

Huc aptum accedit mutandis mercibus aequor,

            Quod latus Ausonii claudit utrumque soli.

Accedunt crebri portus, ubi tutus iniquos

            Audit nauta Notos11 horrisonumque mare.

Sed neque caeruleis agros lambentia lymphis

            Flumina fas fuerit praeteriisse mihi12.

Et Tyrrhena quidem Vulturnus in aequora praeceps

            Labitur et Sarnus, perspicuusque Siler.

Tum Liris, tum Macra rapax, tum corniger13 Arnus

            Et maestas volvens nunc Tyberinus aquas.

Parte alia Adriacas late subit Aufidus undas

            Et Senna, et sociis auctus Isaurus aquis,

Et cum Crustumio velox fugiente Methaurus,

            Et qui fluminibus iura dat Erydanus.

Adiice Benacum, piscosumque adiice Larim

            Iunctaque Tyrrhaeno stagna Lucrina freto.

Quid tibi nunc validis inclusas moenibus urbes,

            Quidve tot egregios commemorem artifices,

Quid tabulas et signa? Quid aurea templa deorum

            Totve14 operum moles Pyramidumque minas?

Haec est illa parens veterum memoranda Quiritum15,

            Haec virtutum altrix imperiique domus.

Haec fortem domuit Pirrhum16 Poenumque ferocem17

            Fregit et ingentem contudit Antiochum18.

Quaque dies surgit, quaque altis mergitur undis,

            Subiecit virgis omnia regna suis.

Sed quid tempus edax longo non conficit aevo?

Quid non vel summum carpit avara dies?

Illa deum sedes, orbis caput, aurea Roma19,

Vix retinet nomen semisepulta suum20.

Nempe haec humanis dicta est lex aspera rebus,

Ut cum summa tenent, rursus ad ima ruant.

Quod fatum Romam quoque contigit, ut neque regna

 Urbesque extrema morte vacare scias.

Fama tamen viget et gestarum gloria rerum,

            Omnes per terras et freta cuncta volat.

Dumque recurrentes volvit Sol igneus annos,

Plenus Romani nominis orbis erit.

Haec tibi, Tecini, si quid generosa tueri

 Mens avet eximium, sunt peragranda loca.

Quo cum pervenies, plura et maiora videbis,

Quam mea Musa rudis commemorare valet.

Heu miserande puer21, non tu amplius Itala regna

Aut patriae aspicies arva beata22 tuae.

Nam cum promissam regum de sanguine sponsam23

            Per maria alta petis, captus ab hoste fero es.

Hinc dolor, hinc furiae accensae infelicis amoris,

            Hinc mors praecipiti dira sequuta pede est.

Non talem infelix mater te, nate, manebat,

            Urgens in reditum munera coepta tuum.

Sed curru invectum sublimi unaque puellam

            Insignem, qualis trans mare digna peti.

Nunc illa exangues artus fovet ossaque nuda

            Et tibi pro thalamo tristia busta parat.

Heu quo spes nostrae reciderunt, quo pia vota!

            Tot bona tam parvo clausa iacent tumulo.

 

transkrypcja: Bartosz B. Awianowicz