ELEGIA VIII.

 

Jaka tego przyczyna1, że sen na moje powieki

nie spływa, że odpoczynek żaden nie jest mi miły2?

Czemu dni są tak opieszałe i czemu noc tak długą się zdaje?

Dlaczego i ciało i duszę jednaka słabość przenika?

Przecież żadna gorączka nie trawi moich członków,

słońce mnie przecież nie pali, ani Auster3 srogi nie ziębi.

Moją chorobą jest miłość4, i ty, za gwiazd złym zrządzeniem

tak urodziwa dziewczyno, zrodzona na moje nieszczęście!

Do ciebie, choć nieobecnej, przemawiam, śnisz mi się w nocy,

w dzień mi myśli wypełniasz, noce mi znaczysz cierpieniem.

Oszczędź – na chyłkiem skradzione słodkie rozkosze Wenery,

na łuk cię zaklinam Kupida i śmiercionośne pociski,

oszczędź mnie, błagam, nie pozwól, by talent, co ma cię ku gwiazdom

wynosić, w żalu i trosce starzał się, marniał przedwcześnie!

Jeśli się dasz ułagodzić, prześcignę samego Orfeusza5,

i wiersze, które ułożę, pojmą zwierzęta, co kryją się w górach.

Niegdyś pieśniom wzruszyć dawały się dęby, nieczułe

kamienie –  a twoje serce twardsze będzie od skały?

Biada mi! W dzisiejszych czasach śpiewne Muzy,

gdziekolwiek się nie obrócisz, niczyjej czci nie doznają.

W pogardzie są wszelkie sztuki, szacunek zyskują tylko ci,

dla których i talent i wszystek dowcip mieści się w szkatule.

Dla nich stoją otworem żelazne wrota i żelazne

progi, nie straszna im czujna psia zgraja.

Mnie zaś wraz z mymi Muzami i śpiewnym Febem zuchwała6

dziewczyna każe czekać u zamkniętych drzwi.

Mnie pies zajadły odpędza, mnie stróż odgania od progu;

Jeśli im coś podaruję, i stróż, i pies, ucichną!

Biada, jak niecny to sposób, szukać męża kusząc pięknym ciałem,

i poddać się z własnej woli pod władzę innego mężczyzny!

Niewolnik zakuty w kajdany złorzeczy swojej fortunie:

wam zaś podarek wystarcza, by spełnić cudze rozkazy!

Cóż z tego, że za płatną miłość nie należy się żadna wdzięczność

i że po zapłacie kochanek idzie wolny w swą stronę?

Na próżno wzywać go będziesz, gdy wiek urodę bezlitośnie

oszpeci, a piękne lico straci swą szlachetną barwę.7

Będziesz się wówczas obwiniać za płochość i zmarnowaną młodość,

wówczas wyrwie ci się z ust taki smutny lament:

„Czemuż rozsądku, który mam dzisiaj, nie miałam za młodu?

Lub czemu z dzisiejszym rozumem nie mogę mieć dawnych wdzięków?”

Niech cudze przykłady służą wam za napomnienie, dziewczęta:

Późno bywa mądry ten, kto mądry po szkodzie8.

Nie kwitną wiecznie róże, nie kwitną hiacynty:

również urodzie losy naznaczyły koniec.

Póki więc wiek pozwala, znajdź wiernego przyjaciela,

znajdź już dziś kogoś, kto złoży w ziemi twe kości po śmierci.

Oto najwyższa nagroda w nieszczęśliwej miłości,

gdy nas złożonych na stos ciałopalny opłacze ktoś bliski,

gdy ktoś na zimnych ustach złoży ostatni pocałunek,

gdy już po Styksie9 płynących zawołają nas po imieniu

i usłyszymy, jak obwiniają bogów i okrutny los,

a ludzie wylewają nad nami gorzkie łzy.

O takim pogrzebie ma marzyć umierający kochanek,

tak chciałbym, by po mnie płakano, bylebyś ty mnie przeżyła.

 

przekład: Grzegorz Franczak